วิชากระทู้

การสอบนักธรรมชั้นตรี ต้องสอบวิชาเรียงความแก้กระทู้ธรรม มีหลักปฏิบัติในการสอบสนามหลวง ดังนี้

     1.แต่งตามกระทู้ธรรมสุภาษิตที่กำหนดให้

     2.อธิบายขยายเนื้อความกระทู้ธรรมสุภาษิตนั้นให้สมเหตุสมผล

     3.อ้างสุภาษิตบทอื่นพร้อมบอกที่มา อธิบายประกอบด้วย 1 สุภาษิตในหนังสือพุทธสุภาษิต

     4.เชื่อมความระหว่างสุภาษิตที่นำมาเชื่อมกับสุภาษิตบทตั้งให้สนิทติดต่อสมเรื่องกันด้วยเหตุผล

     5.ให้เขียนลงในกระดาษสอบ ตั้งแต่ 2 หน้า (เว้นบรรทัด) ขึ้นไป

สำหรับขั้นตอนการเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรม
     1.ต้องท่องจำพุทธสุภาษิต เล่ม 1 ให้ได้ และเขียนให้ถูกต้องอย่างน้อย 2 สุภาษิต พร้อมทั้งที่มาของสุภาษิตบทนั้นด้วยเพื่อนำไปเป็น สุภาษิตเชื่อม (เวลาสอบใช้สุภาษิตเดียว)

     2.เมื่อท่องจำสุภาษิตได้แล้ว ฝึกหัดแต่งสุภาษิตนั้น สัก 2-3 ครั้ง ประมาณ 1 หน้ากระดาษ จนเกิดความชำนาญ

ขั้นตอนการลงมือเขียน
     ขั้นตอนที่ 1 การเขียนสุภาษิตกระทู้ตั้ง ต้องเขียนไว้กึ่งกลางหน้ากระดาษสอบให้พอดี โดยเฉพาะคำบาลีนั้นต้องเขียนให้ถูกอักขระ ในส่วนคำแปลนั้นพึงเขียนจัดวางให้ได้กึ่งกลางของคำบาลี อย่าให้ล้นไปข้างหน้า หรือเยื้องไปข้างหลังจะดูไม่งาม ต้องพยายามกะให้พอดี

     ขั้นตอนที่ 2 การเขียนอารัมภบท คือ ณ บัดนี้ ให้ย่อหน้าขึ้นบรรทัดใหม่ ประมาณ 6 ตัวอักษร

     ขั้นตอนที่ 3 ก่อนอธิบายเนื้อความให้ขึ้นบรรทัดใหม่ย่อหน้ากระดาษ การย่อหน้ากระดาษต้องให้ตรงกับ ณ บัดนี้

     ขั้นตอนที่ 4 การเขียนสุภาษิตเชื่อม ให้เขียนตรงกลางหน้ากระดาษเหมือนสุภาษิตบทตั้ง (ข้อสอบ) แต่ก่อนที่จะยกสุภาษิตที่เราท่องไว้แล้วมาเชื่อม ต้องอ้างที่มาของสุภาษิตเสียก่อนว่า สมดังสุภาษิตที่มาใน ... (ที่มาของสุภาษิตบทนั้น) แล้วจึงวางสุภาษิตไว้ตรงกลางหน้ากระดาษ

     ขั้นตอนที่ 5 ก่อนจะอธิบายเนื้อความของสุภาษิตเชื่อม ให้ย่อหน้า ขึ้นบรรทัดใหม่ เหมือนขั้นตอนที่ 2

     ขั้นตอนที่ 6 การสรุปความให้ย่อหน้า เขียนคำว่า สรุปความว่า ... การสรุปนั้นควรสรุปประมาณ 5-6 บรรทัด จึงจะพอดี เมื่อสรุปเสร็จแล้ว ให้นำสุภาษิตบทตั้ง (ข้อสอบ) มาเขียนปิดท้าย

     ขั้นตอนที่ 7 การเขียนสุภาษิตปิดท้าย ให้เขียนคำว่า สมดังสุภาษิตที่ยกขึ้นเป็นนิกเขปบทเบื้องต้นนั้นว่า ... แล้วนำสุภาษิตบทตั้ง (ข้อสอบ) มาเขียนไว้ตรงกึ่งกลางหน้ากระดาษปิดท้าย

     ขั้นตอนที่ 8 บรรทัดสุดท้ายนิยมเติมคำว่า " มีนัยดังพรรณนามาด้วยประการฉะนี้ ฯ หรือ เอวัง ก็มีด้วยประการฉะนี้ " มาปิดท้าย

ส่วนการย่อหน้าและจัดวรรคตอนนอกจากนี้ ให้ขึ้นอยู่กับความเหมาะสม การเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรม ต้องฝึกเขียนให้ได้ 4-5 ครั้งขึ้นไป

แต่ละครั้งที่ฝึกเขียน ควรดูแผนการเขียนและตัวอย่างการเรียงความแก้กระทู้ธรรมประกอบด้วยว่าถูกต้องหรือไม่